Farklı Dolgu Duvarların Betonarme Bir Yapının Sismik Yük Davranışına Etkisinin İncelenmesi

Abstract

Dolgu duvarlar, betonarme çerçevelerin arasına mimari projeye uygun olarak yerleştirilen elemanlardır. Taşıyıcı özelliği olmadığından, yapılarda zati ağırlık olarak kesit hesaplarında dikkat edilse de yatay yüklere karşı etkisi ihmal edilmektedir. Bu çalışmada, x- yönünde 7, y- yönünde 3 açıklığa sahip 10 katlı betonarme bir yapıda dolgu malzemesi olarak kullanılan boşluklu fabrika tuğlasının ve gazbeton bloğun, yapının sismik yük davranışına etkisi irdelenmiştir. Çalışmada, 9 farklı dolgu duvar düzeni modellenmiştir. Yapıdaki kolon ve kirişlerin kesitleri yürürlükte olan Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları (TS 500-2000) ve Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği-2018 (TBDY-2018)’deki sınır koşulları dikkate alınarak boyutlandırılmıştır. Yapısal analiz, sonlu elemanlar yöntemini kullanan SAP2000 yazılımında tasarlanan modeller üzerinde yapılmıştır. Tasarımda dolgu duvarlar, TBDY-2018 EK15C’de belirtildiği gibi modellenmiştir. Farklı dolgu malzemelerinin ve farklı dolgu duvar yerleşiminin, yapının dayanımına, ötelenmesine ve taban kesme kuvvetine etkisi incelenmiştir. Ayrıca, 9 farklı dolgu duvar düzeni ve 2 farklı dolgu malzemesi olmak üzere toplam 18 model üzerinde statik itme analizleri yapılmış ve yapıların performans düzeyleri birbirleriyle kıyaslanmıştır. Çalışmada yapılan analizlerden ve kıyaslamalardan elde edilen sonuçlara göre, dolgu duvarların yapıda oluşan yatay deplasmanları her iki yönde de önemli ölçüde azalttığı görülmüştür. Dolgu duvarların sismik yükler altında yapıya etkisinin olduğu, bundan dolayı hesaplamalarda dikkate alınması önerilmektedir.