Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Fenomenolojik Araştırma

Abstract

Fenomenoloji öncelikle Alman filozof Edmund Husserl’in üzerinde tartıştığı, sonrasında Alfred Schültz’un farklı yaklaşımlarla eklemleyerek geliştirdiği bir felsefi teoridir. Bu yaklaşım, içinde bulunduğumuz yüzyılın ilk yarısında özellikle etki göstermiş ve günümüzde yöntem bilim tartışmalarında pozitivizm karşısında önemli bir alternatif olmuştur. Fenomenoloji kuramsal temellerini felsefe ve sosyoloji ile inşa ettikten sonra pratik örnekler üzerinden somutlaşarak bir yaklaşım ve yöntem olarak uygulamalı çalışmalar arasına girmiştir. Fenomenolojinin en önemli isimlerinden olan Alfred Schültz’ün, örneğin din fenomeni üzerinden gerçekleştirdiği ilksel çalışmalar sonrasında bu yaklaşımın farklı alanlarda metodolojik olarak uygulandığı görülmektedir. Bu çerçevede öncelikle din fenomeninin ele alınması ile başlayan bu metodolojik deneme felsefe, sosyoloji ve eğitim bilimlerinde uygulama alanı bularak devam etmiştir. Bu çalışmada öncelikle fenomenolojik yaklaşımın özünü oluşturan temel arka planlar ele alınmıştır. Daha sonrasında bu yaklaşımda kullanılan bir takım merkez kavramlar ifade edilerek araştırmada veri toplama ve analiz etme aşamaları üzerinde durulmuştur. Son olarak ise farklı akademik disiplinlerden, fenomenolojik araştırma pratiği üzerine örnekler verilerek, bilimsel bir çalışmada metot üzerinden farklı toplumsal bağlamları öne çıkaran bu yaklaşımın somut olarak anlaşılması önemsenmiştir.