Faiz ve Kar Payı Oranlarının Kıyaslanması; Kuveyt Türk Örneği

Abstract

Faiz, İslam dininin yasakları arasında, temel yasaklardan birisi olarak yer almaktadır. Faizli işlemlerden uzak durmak isteyen insanlar için günümüzde katılım bankaları olarak adlandırılan bazı bankalar işlemlerini faizden arındırılmış olarak yapmaktadırlar. Faizsiz bankalar, bu işlemleri yaparken bazı İslami yöntemler kullanmaktadırlar. Fon kullandırım için yoğunlukla Murabaha, fon toplama için ise Mudaraba işlemi yapmaktadırlar. Konvansiyonel bankalar, belirli bir oranda faiz taahhütü ile mevduat toplarlar. Katılım bankaları ise, belirli bir oranda getiri taahhüt etmeden, o dönem sonunda elde edilecek karın paylaşımını esas alan bir fon toplama sistemi geliştirmiştir. Katılım bankalarında mevduat sahipleri Rabb’ül Mal sıfatıyla döviz yada Türk lirası cinsinden yatırdıkları mevduatları üzerinden, bankanın Mudarıb olarak işletmesi sonucunda oluşan karı bölüşmek suretiyle getiri sağlar. Toplum üzerinde konvansiyonel bankalar ve katılım bankalarının işlemleri arasındaki farklar yeterince anlaşılamadığından bazı kesimler üzerinde işlemler açısından bir fark olmadığı düşünülmektedir. Bu düşüncenin temelinde, kar payı ve faiz oranlarının birbirine yakın olarak hareket etmesi gösterilmektedir. Bu çalışma, TCMB 2008-2018 yılları arasındaki gösterge mevduat faizi oranları ile, Kuveyt Türk Katılım Bankası 2008-2018 yılı kar payı oranları arasındaki ilişkinin zamansallıktan arındırılarak değerlendirilmesi ve analiz edilmesi ile aradaki farklılıklara ulaşmaya çalışmaktır. Çalışma sonucunda rekabetçilik açısından, iki değişkenin birlikte hareket ettiğini, ancak krizler esnasında, faiz oranlarının daha kırılgan olduğunu, kar payı oranlarının ise daha uzun vadede hareketlilik gösterdiğine ulaşılmıştır.