Borçlunun Konkordato Komiserinin Talimatlarına Uymamasında Haklı Bir Neden Bulunması

Abstract

Dürüst olan borçlunun, ekonomik olarak zor durumda kaldığı durumda işlerlik kazanan bir prosedür konumunda olan konkordato, bir taraftan alacaklıların menfaatlerini korurken, diğer taraftan borçlunun menfaatlerini zarara uğratmamak üzere hukuk düzenlerinde kabul edilmektedir. Bu amacı gerçekleştirmek üzere, taraflara nazaran üçüncü kişi konumunda olan konkordato komiserinin atanması öngörülmüştür. Komiser, borçluya talimatlar verebilmekte ve onun işlemlerini denetleyebilmektedir. Hayatın olağan akışında, konkordato komiserinin, borçluya ticarî hayatın gereklerine aykırı talimatlar verebilmesi mümkündür. Bu durumda, borçlunun sahip olduğu imkanların neler olduğu belirlenmelidir. Bu bildiride, öncelikle, konkordato komiserinin atanması işleminin hukukî niteliği, komiserin hukukî niteliği, görevleri, hak ve yükümlülükleri ve denetimi ile sorumlulukları açıklanmaktadır. Ardından, borçlunun, komiserin talimatlarına aykırı davranmasında haklı bir nedeni olduğu durumda başvurabileceği hukukî yolların neler olduğu belirlenmeye çalışılmaktadır. Son olarak, borçlunun bu talimatlara uymaması sonucunda mahkemece verilen tasarruf yetkisinin ya da mühletin kaldırılması kararının, borçluya verdiği zarardan kimin sorumlu olacağı üzerinde durulmaktadır. Mevcut düzenlemelerde, borçlunun haklı bir nedene dayanarak konkordato komiserinin talimatlarına aykırı hareket etmesinin sonuçları hakkında açık bir hüküm öngörülmemiştir. Bu durum karşısında borçlunun, İİK.m.297/III uyarınca yapılacak olan duruşmada, hak ve menfaatlerinin korunması amacıyla daha etkin bir biçimde bulunması gerekmektedir. Bundan başka, borçlunun icra ve iflâs hukukundaki şikâyet kurumuna da işlerlik kazandırmak suretiyle, hak ve menfaatlerini, konkordato komiserinin ticarî hayatın gereklerine veya hukuka aykırı olan talimatlarından koruyabilmektedir. Borçlunun bu tür talimatlardan zarar görmesi durumunda, bu zararın kim tarafından karşılanacağı, kanunda öngörülmemiştir. Bu durumda daha kabul edilebilir bir görüşe göre, sadece hâkimin hukukî sorumluluğuna başvurulması gerekir. Ancak, borçlu, talimatlara uyması nedeniyle bir zarara uğradıysa, bu durumda sadece konkordato komiserinin şahsen sorumluluğu gündeme gelmelidir. Bu sorumluluğun da öğretide haklı olarak ileri sürüldüğü üzere, Anayasa’nın 129’uncu maddesi uyarınca olması gerekir.