Türkiye Defteri Dergisinde Edebiyat Piyasası ve Piyasa Edebiyatı Kıskacında Türk Edebiyatının Ahvali

Abstract

Günümüz kapitalist dünyasında edebî ürünlerin iktisadi bir meta hâline gelmesi ve piyasa değerinin merkezîleşmesi süreci, bu süreci destekleyenler gibi eleştirenleri de beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada Türkiye Defteri dergisinin Türk edebiyatının piyasalaşma problemine ve “Nasıl bir edebiyat?” sorusuna yaklaşımı incelenmektedir. Çalışma nitel bir araştırma olup Türkiye Defteri dergisinin toplam 20 sayısı taranmıştır. Çalışma verilerinin toplanmasında doküman analizi, çözümlenmesinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, dergide burjuva edebiyatındaki “sanat, sanat içindir” anlayışının bir sonucu olarak edebiyat yaratımının giderek piyasanın temel ilkesi olan “üretim için üretim” ilkesine angaje olduğuna; piyasa edebiyatının yapıtlarında, belli bir toplumun üyesi olmayan, sadece kendisi için yaşayan bir insan tipi yaratıldığı ve bu insan tipinin halka bir gerçeklik biçimi olarak sunulduğuna dair eleştirel bir söylemin hâkim olduğu tespit edilmiştir. Türkiye Defteri’nde, piyasa değerlerinden arınmış toplumcu gerçekçi bir edebiyatın yapıtları ile kolektif düşüncenin içinde ayakları yere basan gerçek bir insan anlayışının mümkün olduğu iddiası da çalışmada elde edilen bir diğer sonuçtur.