Stomalı Bireylerde Psikolojik Sağlamlığın Stomaya Uyuma Etkisi

Abstract

Bu araştırma, stomalı bireylerde psikolojik sağlamlık düzeyinin stomaya uyuma etkisini belirlemek amacıyla, tanımlayıcı tipte yapılmıştır. Araştırma evrenini Afyonkarahisar Sağlım Bilimleri Üniversite Hastanesine başvuran stomalı bireyler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise 1 Aralık 2021- 30 Eylül 2022 tarihleri arasında Genel Cerrahi klinik ve polikliniklerine başvuran, G-power analizine göre göre belirlenmiş 134 stomalı birey oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak; ‘Hasta Tanıtıcı ve Klinik Özellikler Formu’, ‘Yılmazlık Ölçeği’ ve ‘Ostomili Bireylere Yönelik Uyum Ölçeği’ kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis H Testi, korelasyon ve basit doğrusal regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalaması 59,86±8,17, %61,9’u erkek, %38,8’i ilköğretim mezunudur. Bireylerin %72,4’üne kolorektal kanser nedeniyle stoma açılmış olup, %60,4’ünün kolostomisi vardır. Bireylerin ostomi uyum ölçeği puanları, stoma tipi, stoma türü, kemoterapi/radyoterapi gibi tedavi alma durumu, ameliyat öncesi stoma hakkında bilgi alma durumu, stoma yeri işaretlemesi yapılması ve stoma bakımını kendi yapması durumuna göre farklılık göstermektedir (p< 0.05). Bireylerin yılmazlık ölçeği puan ortalamaları ile ostomi uyum ölçeği puan ortalamaları arasında pozitif yönlü, güçlü ve anlamlı bir ilişki olduğu, yılmazlık ölçeği puanlarındaki her bir birimlik artışın, ostomi uyum ölçeği puanlarını 0,419 birim arttırmasıyla ilişkili olduğu, bireylerin yılmazlık ölçeği puanının, ostomi uyum ölçeği puanındaki değişimin %91,6’sını açıkladığı (R2= 0,916) belirlenmiştir. Bu bulgular doğrultusunda, stomalı bireylerin psikolojik sağlamlık düzeyinin stomaya uyumunu önemli ölçüde etkilediği bulunmuştur. Bu nedenle stomalı bireylerin bakımında, psikolojik sağlamlık düzeyini arttırma ve desteklemeye yönelik hemşirelik girişimlerinin planlanması ve uygulanması önerilmektedir.