Mimarlık Disiplininin Sanal Mekân Araştırmalarındaki Yerinin Bibliyometrik Analizi

Abstract

Bu çalışma, sanal mekân kavramının ve blockchian, NFT, Metaverse gibi güncel uygulamaların mimarlık disipliniyle ilişkisini, geçmişiyle bugününü bibliyometrik yöntemlerle inceleyerek bu dijital teknolojilerin mesleğin geleceğindeki potansiyelini sorgulamayı amaçlamaktadır. Literatür ışında üç anahtar kelime kümesi oluşturulmuştur. Sanal mekân ile ilgili olarak oluşturulan SM kümesinde “virtual space”, “cyber space”, “virtual reality” kavramları incelenmiştir. Güncel teknolojik uygulamalar ise TEK kümesinde “blockchain”, “NFT”, “Metaverse” kavramları ile taranmıştır. Bu kavramların mimarlık mesleği ile ilişkisini sorgulandığı MİM kümesinde “architect”, “design”, “art” kavramları kullanılmıştır. Araştırmanın veri seti 2000-2023 yılları arasında yayınlanmış hakemli Web of Science (WOS) kataloğunda taranan 732 yayını kapsamaktadır. Bu teknolojilerin mimarlık mesleğini nasıl etkilediği, literatürdeki düşüncenin ne yönde olduğu ve bakış açısı, yeni gelişmelerin yönü ve yoğunluğunu tespit etmek amacıyla VOSviewer yazılımı kullanılarak yayınların yıllara, ülkelere, yazarlara göre dağılımları incelenmiş ve ortak kelime analizi gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda mimarlık mesleği ile güncel sanal mekân teknolojileri konulu yayınların son yıllarda katlanarak arttığı ve terminolojinin güncellendiği görülmüştür. Ayrıca anahtar kelimeler içinde “virtual reality” ve “blockchain” kavramları, sayıca büyük oranda diğer kavramlardan daha çok çalışıldığı görülmüştür. Bu kavramların mimarlık mesleği ile ilişkisinin yoğun olduğu ve geleceğe yönelik bir potansiyel ifade ettiği tespit edilmiştir.