Blockchain Tabanlı Akıllı Kontratların Dış Ticarete Etkileri

Abstract

Blockchain üzerinde değişiklik yapılamayan ve her işlemin aynen kaydedildiği bir ağ zincirleme modelidir. Blockchain altyapısının son zamanlarda kullanımının artması ve bu modelin güvenilirlik, şeffaflık taşıması neticesinde yaygınlaşması kolay hale gelmiştir. Akıllı kontratlar anlaşma şartlarını kod dizinleri haline getirmekte ve bunları belirli adreslerde taşımaktadır. Kendi kendilerini yönetebilen bu kontratlar, yapılmış olan ödemelerin şeffaf bir şekilde izlenebilir olmasından dolayı anlaşmaların güvenle yapılabilmesini sağlamıştır. Akıllı kontratların, merkeziyetsizlik, kolaylık, hızlı olma ve güvenilirlik gibi yönlerinin öne çıkmasından sonra yaygınlaşması daha hızlı olmaya başlamıştır. Uluslararası ticaret yapan büyük firmaların bu kontratları yapmış oldukları ticaretlerde kullanması da bu yaygınlaşmanın hızlanmasında etkili olmuştur. Firmaların ticaret yaparken yaşamış olduğu hız ve güven gibi birtakım problemleri önemli derecede giderdiği belirlenen bu kontratlar uluslararası ticaret alanında hızlıca devreye girmeye başlamıştır. Blockchain tabanının güvenilirlik ilkeleriyle dikkat çekmesi ve bu kontratların Blockchain tabanında sağlam şekilde durması hem müşterilerin hem de firma sahiplerinin güvenini kazanmakta zorlanılmamasına sebep olmuştur. Yapılan çalışmada Blockchain tabanlı akıllı kontratların uygulandığı örnekler ve bu konudaki diğer çalışmalar incelenmiştir. Alanyazın taraması ve çeşitli uygulama örneklerinin analizi ve karşılaştırmalarının sonucunda; taraflar arasında güveni arttırdığı, ödeme ve lojistik gibi aşamaların otomatik olarak gerçekleştirilmesini sağladığını, dış ticarette belge ve veri yönetimini kolaylaştırdığını, maliyetleri düşürme potansiyeline sahip olduğunu, aracıları ortadan kaldırdığını ve işlem sürelerini hızlandırıp veri kaybını azalttığını gözlemlenmiştir. Ayrıca incelenen örnekler ve şimdiye kadar yapılmış uygulamalar incelendiğinde akıllı kontratların uygulanmasının karmaşık ve teknik bilgi gerektirmesi, hukuki çerçevede Türkiye’de tam olarak uyumlu hale gelmemesi ve gaz(transfer) ücretlerinin sabit olmaması gibi sorunların ise olumsuz etki olarak ortaya çıktığı ve işletmelerin bunları dikkate alarak hareket etmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.