Muhasebe Meslek Mensuplarının Muhasebede Hata ve Hile Algısı: Konya İli Örneği

Abstract

Muhasebe, işletmelerde gerçekleşen aynı zamanda para ile açıklanabilen, ekonomik ve parasal olayları, kaydeden, sınıflandıran bu olayları bilgi haline getirerek özetleyip raporlayan bir bilim dalıdır. Bu bilimin uygulanırken yasal mevzuat ve genel kabul görmüş toplumsal ahlaki değerlerle de uyumlu çalışmasını zorunlu kılmıştır. Muhasebe biliminin gerekleri, uygulamada işinde uzman, 3568 sayılı kanunla yetki almış SMMM’ler ve YMM’ler tarafından yerine yerine getirilmektedir. Meslek mensupları görevlerini yerine getirirken yasal mevzuatı, içinde yaşadıkları toplumsal ahlaki değerleri de göz önüne alırlar. Muhasebe gelişmeye ve dışa açık bir sistem olduğundan uygulandığı toplumun kültürel ve ahlaki değerlerinden etkilenmemesi neredeyse imkansızdır. Bu nedenle muhasebe verilerini etkileyebilecek iki önemli unsur bulunmaktadır. Bunlar hata ve hiledir. Muhasebe hataları kasıt unsuru olmaksızın, eksik bilgi, dikkatsizlik veya ihmal gibi davranışlarla, verilerin yanlış yorumlanması veya uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Muhasebe hileleri ise kasıtlı olarak yapılan işlemin sonucunun nasıl cereyan edeceğini bilerek mevzuat ve ahlaki değerlere aykırı olarak bilgilerin yanlış üretilmesinden kaynaklanmaktadır. Yapılan muhasebe hata ve hileleri ülke ekonomisini olumsuz etkilemektedir. Uluslararası düzeyde gerçekleşmiş muhasebe hileleri ve bunların sonucunda yaşanan skandallar o işletmeye olan güven sevilerini de aşağıya çekmektedir. Bu güvensizliği ortadan kaldırabilmek için muhasebede yaşanabilecek hata ve hileler için önleyici tedbirler alınmalı, ileri düzeyde muhasebe bilgisi edinilmelidir. Bu çalışmada muhasebede yaşanan hata ve hileler tespit edilerek bunların değerlendirilip açığa çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için daha önce Isparta ilinde uygulanan muhasebe meslek mensuplarına yönelik anket çalışması örnek alınarak bu çalışmanın benzeri Konya ilinde uygulanmış ve sonuçlara ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. Yapılan değerlendirmeler ışığında ulaşılan sonuçlarla muhasebede yaşanan hata ve hileleri azaltmaya yönelik tedbirler tespit edilecektir.