Mevlâna Müzesi’nin Psiko-Sosyal Kalite Bağlamında, Yaş ve Cinsiyete Göre İncelenmesi

Abstract

İnsan-mekân arasındaki ilişki kişinin mekân içerisinde veya çevresinde edindiği deneyimler doğrultusunda oluşur. Mekânsal konforun sağlanabilmesi için fiziksel etmenlerin yanı sıra psikolojik ve sosyal etmenlerin de irdelenmesi önem taşımaktadır. Mekânları algılayış biçimi, kişisel birikimler, sosyal ve fiziki çevreyi etkilemesi ve karşılıklı olarak etkilenilmesi psiko-sosyalin temelini oluşturmaktadır. Mekâna dair oluşan duygular, istekler, tercihler, düşünceler, algılamaya bağlı olarak şekillenmektedir. Tez çalışmasında Mevlâna Müzesinde psiko-sosyal kalite deneyimleri incelenmiştir. Tasarlanan mekânın psiko-sosyal kaliteye etkisi ve ziyaretçiler üzerindeki etkisi temel alınmıştır. Müzede, mekân ve ziyaretçiler sürekli etkileşim halindedirler. Ziyaretçiler mekânı deneyimleyerek duygu ve düşüncelere sahip olurlar. Alan çalışması için Konya’da bulunan Mevlâna Müzesi seçilmiştir. Müzede 389 kişi ile anket yapılmış ve kayıt altına alınmıştır. Ziyaretçilerin deneyimleri SPSS programına işlenmiştir. Ankette sorulan sorular cinsiyet ve yaşa göre incelenmiştir. Cinsiyete göre; müzeyi ziyaret etme, aktivite imkanları, prestij algısı, kimlik algısı ve güzellik algısı incelenmiştir. Yaş aralığına göre; ruh sağlığı, müzenin şu anki durumu, uyandırdığı duygular, ulaşım, sosyal ilişkiler incelenmiştir. Müze-aktivite, ziyaretçi-deneyim, ziyaretçi-düşünce, müze-prestij, müze-duygu ilişkileri incelenmiştir. Müzede gereksinim, ziyaretçilerin algılama düzeyleri, deneyimleri ve gözlemlerinden oluşmaktadır. Mekânın verdiği his ve duyguları ortaya çıkartmaktır. Bu hislerin oluşumunda psiko-sosyal gereksinimler etkilidir. Müze ziyareti sonrasında elde edilen bulgular tasarıma ve müzenin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Psiko-sosyal etkenler mekân ile iletişimi sağlamaktadır. Psiko- sosyal kalite mekânda hissettirebildikçe, memnuniyette artacaktır. Elde edilen bulgular sonucunda müze için öneriler getirilmiştir.