Atıkların Değerlendirilmesi Kapsamında Biyogaz Tesislerinde Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü

Abstract

Toplumların kalkınma çabaları ve tüketimin sürekli artmasından dolayı bütün ekosistemin tehdit altına girmesi sebebiyle 20. yüzyılın sonlarına doğru refah seviyesini yükseltirken çevreyi korumaya yönelik olarak çeşitli yaklaşımlar dünya gündemine gelmiştir. Artan sanayileşme ile çevreyi tehdit eden bir sorun olarak atık madde miktarında da artış yaşanması, yeni yaklaşımların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Atıkların değerlendirilmesi kapsamında enerji kaynağı olarak kullanılması ile hem atık minimizasyonunun sağlanması hem de ekonomik ve çevresel avantajların elde edilmesi hedeflenmektedir. Organik atıkların değerlendirilerek enerji ihtiyacının karşılandığı biyogaz tesislerinin incelendiği bu çalışmada tesislerin etkin olmasa dahi etkin hale getirilmesinin mümkün olduğunu göstermek amaçlanmıştır. Tesislere ait veriler Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) raporlarından elde edilmiştir. Raporda yer almayan biyogaz üretim miktarı için Office programı kullanılmıştır. Tesislerin etkinlik durumunun yalnızca kendilerine ait sayısal girdi ve çıktı ile ortaya koymak mümkün olmadığı için çalışma kapsamında yönetsel mekanizmalara iç görünüm kazandırılması amacı içinde parametresiz bir teknik olan veri zarflama analizi kullanılmıştır. Tesislerin iki girdi ve bir çıktıdan oluşan verileri CCR ve BCC modellerine göre çözülmüştür. Analiz sonucunda altı tesis arasından iki tesisin etkin olup dört tesisin etkin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır ve etkin olmayan tesislerde girdilerin etkin kullanılabilmesi için gereken artırma veya azaltmalar hesaplanmıştır.