Doğum Sonrasına Özel Kaygı Ölçeği Kısa Formu: Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Abstract

Giriş: Doğum sonu dönem yeni başlangıçların yaşandığı bir süreçtir. Kadınların; fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden olumsuz etkilendiği, sağlık sorunlarının yaşandığı zorlu bir dönemdir. Bu dönemin kadınlar için büyük bir stres ve anksiyete kaynağı olduğu bilinmektedir. Amaç: Bu çalışmada, Doğum Sonrasına Özel Kaygı Ölçeği Kısa Formunun (DSÖKÖ) Türkçe ’ye uyarlanması amaçlanmıştır. Yöntem: Metodolojik türde planlanan çalışmanın örneklemini doğum sonu 0-6 ay içerisinde olan kadınlar oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri; araştırmacılar tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu, Doğum Sonrasına Özel Kaygı Ölçeği (DSÖKÖ) ve STAI (State-Trait Anxiety Inventory) Durumluk ve Sürekli Anksiyete Envanteri ile toplanmıştır. Doğum Sonrasına Özel Kaygı Ölçeği; Anne yeterliliği ve bağlanma kaygıları, bebek güvenliği ve refah kaygıları, pratik bebek bakım kaygıları ve anneliğe psikososyal uyum alt boyutlarından oluşan 12 maddelik bir ölçektir. Verilerin geçerlik analizi; kapsam geçerlik indeksi, açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi ile güvenirlik analizi; madde analizleri ve Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı ile yapılacaktır. Bulgular: Doğum Sonrasına Özel Kaygı Ölçeği’nin yapı geçerliğini sınamak için temel bileşenler yöntemi ile açımlayıcı faktör analizi ile gerçekleştirilmiştir. Barlett küresellik testi sonuçları incelendiğinde verinin küresellik varsayımını karşıladığı görülmektedir (χ²(66)= 982.358, p < .001). Analiz sonucunda, 0.80 KMO değerine sahip olan ve toplam varyansın % 32.40’ını açıklayan ve özdeğeri 1’in üzerinde olan tek faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı .795 olarak hesaplanmıştır. Maddelerin faktör yükleri .34 ile .80 arasında değişmektedir. Doğum sonrası özgül kaygı düzeyinin durumluk kaygı ve sürekli kaygı ile arasındaki ilişkinin incelenebilmesi için pearson korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar doğum sonrası özgül kaygı ile durumluk kaygı arasında pozitif yönde ve anlamlı düzeye ilişki olduğunu göstermektedir (r = .206, p < .001). Ayrıca durumluk kaygı ve sürekli kaygı arasında da pozitif yönde ve anlamlı düzeyde ilişki vardır (r = .131, p <0 .05). Ancak doğum sonrası özgül kaygı ve sürekli kaygı arasındaki ilişki anlamsızdır. Sonuç ve Öneriler: Yapılan araştırma sonucunda Gebelerde Üç Yönlü Farkındalık Ölçeği Kısa Formunun Türkiye’de gebelerin farkındalık düzeyini ölçmede geçerli ve güvenilir bir araç olduğu belirlenmiştir.