Gebelerde Üç Yönlü Farkındalık Ölçeği Kısa Formunun Geçerlilik ve Güvenirliliğinin İncelenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada, Gebelerde Üç Yönlü Farkındalık Ölçeği Kısa Formunun (GÜYFÖ-K) Türkçe ’ye uyarlanması amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırma 20-29. haftasında olan 300 gebe ile yapılan metodolojik bir araştırmadır. Çalışma verileri “Veri toplama formu” ve "Gebelerde Üç Yönlü Farkındalık Ölçeği Kısa Formu" ile toplanmıştır. Gebelerde Üç Yönlü Farkındalık Ölçeği; Farkındalıkla hareket etme, Yargılamama ve Tepki vermeme alt boyutlarından oluşan 12 maddelik bir ölçektir. Verilerin geçerlik analizi; kapsam geçerlik indeksi, açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi ile güvenirlik analizi; madde analizleri ve Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı ile yapılmıştır. Bulgular: Gebelerde Üç Yönlü Farkındalık Ölçeği Kısa Formunun yapı geçerliğini sınamak için varimaks eksen döndürmesi kullanılarak temel bileşenler yöntemi ile yapılan açımlayıcı faktör analizi yürütülmüştür. Barlett küresellik testi sonuçları incelendiğinde verinin küresellik varsayımını karşıladığı görülmektedir (χ² (66) = 850,864, p < .001). Analiz sonucunda 0.79 KMO değerine sahip olan ve toplam varyansın % 45.75’ini açıklayan ve özdeğeri 1’in üzerinde olan iki faktörlü bir yapının elde edildiği görülmektedir. Orijinal ölçekten farklı olarak, Yargılamama ve Tepki vermeme alt boyutlarına ait maddeler bir araya gelmiş ve tek bir boyutu oluşturmuşlardır. Farkındalıkla hareket etme alt boyutunun maddeleri orijinal ölçekte olduğu gibi tek faktör altında yük almıştır. Ölçek maddelerinin faktör yükleri .80 ile .54 arasında değişmektedir. Ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı Farkındalıkla hareket etme alt boyutu için .75, Yargılamama ve Tepki vermeme alt boyutu için .76 olarak hesaplanmıştır. Bütün ölçek için hesaplanan Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı değeri ise .78’dir. Ölçeğin alt boyutları olan farkındalıkla hareket etme, yargılamama ve tepki vermeme ile ölçek toplam puanı arasında yüksek düzeyde pozitif yönde ilişki olduğu görülmektedir (sırasıyla, r = .71, p < .001; r = .89, p < .001). Ayrıca alt boyutlar arasında da düşük düzeyde ama pozitif bir ilişki vardır (r = .30, p < .001). Sonuç ve Öneriler: Yapılan araştırma sonucunda Gebelerde Üç Yönlü Farkındalık Ölçeği Kısa Formunun Türkiye’de gebelerin farkındalık düzeyini ölçmede geçerli ve güvenilir bir araç olduğu belirlenmiştir.