Sosyal Öğrenme Kuramı Perspektifinden Ortaöğretim Öğrencilerinin Şiddet Algılarının İncelenmesi (Konya Örneği)

Abstract

Ortaöğretim öğrencilerinin şiddet algılarının konu edildiği bu çalışmada, öğrencilerin şiddet algısı ilk kez Albert Bandura ve arkadaşlarının, öğrenmede model alma üzerine odaklanan bir çalışmada kullandığı Sosyal Öğrenme Kuramı perspektifinden ele alınarak incelenmiştir. Çalışmanın amacı, ortaöğretim öğrencilerinin şiddeti nasıl algıladıklarını, hangi davranışları şiddet olarak kabul ettiklerini incelemek, betimlemek ve şiddetin öğrenilmesinde etkili olan faktörleri tespit etmektir. Araştırmanın evrenini, Konya İli merkez ilçelerindeki ortaöğretim okullarında öğrenim gören lise öğrencileri oluşturmaktadır. 2021-2022 Öğretim Yılında Konya İli merkez ilçelerinde toplam 89 devlet lisesinde öğrenim gören 70.125 öğrenci bulunmaktadır. Karatay, Meram ve Selçuklu İlçelerinde yer alan farklı türde ortaöğretim okullarında öğrenim gören öğrencileri temsilen seçilen dokuz okulda, kolayda örnekleme yoluyla belirlenen 652 öğrenciye anket uygulanmıştır. Araştırmada Millî Eğitim Bakanlığı tarafından öğrencilerin şiddet algılarının araştırılması amacıyla geliştirilen “Şiddet Algısı Anket Formu” kullanılmıştır. Verilerinin analizi, SPSS 24 İstatistik Programı ile yapılmıştır. Katılımcıların cinsiyet, okul türü gibi demografik özellikleri ile şiddet algılarının farklı boyutları arasında karşılaştırmalar yapılarak frekans tabloları oluşturulmuştur. Araştırma sorularını test etmek için betimsel istatistiksel analizler yapılmıştır. Kategorik değişkenler arasında ilişki olup olmadığını test etmek amacıyla ki-kare testi yürütülmüştür. Analizler sonucunda, ortaöğretim öğrencilerinin, şiddeti literatürde yer alan şiddet tanımından farklı algıladıkları, duygusal ve dolaylı şiddet hakkına yeterli farkındalıklarının olmadığı, en fazla sözel şiddete maruz kaldıkları, tespit edilmiştir. Toplumsal yargıların, ailelerinde, çevrelerinde model aldıkları kişilerin, gençler arasında şiddetin yaygınlaşmasında rolü olduğu belirlenmiştir. Bu konuda ailelerin şiddet konusunda bilinçlendirilmesinin ve gençlere sosyal destek sağlamanın önemli olduğu sonucuna varılmıştır.