Türk Medeni Kanununa Göre Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması

Abstract

Koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanması kurumu Türk Medeni Kanunu’nun 432-437 maddeleri arasında düzenlenmiştir. TMK m. 432’ye göre, “Akıl hastalığı, akıl zayıflığı, alkol veya uyuşturucu Madde bağımlılığı, ağır tehlike arz eden bulaşıcı hastalık veya serserilik sebeplerinden biriyle toplum için tehlike oluşturan her ergin kişi, kişisel korunmasının başka şekilde sağlanamaması hâlinde, tedavisi, eğitimi veya ıslahı için elverişli bir kuruma yerleştirilir veya alıkonulabilir. Görevlerini yaparlarken bu sebeplerden birinin varlığını öğrenen kamu görevlileri, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirmek zorundadırlar.” Koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanması kurumunun amacı, kişinin kişisel korunmasını sağlamaktır. Bu kurum, kişinin bağımsızlığını ve kendi sorumluluğunu yeniden üstlenebilmesini sağlamayı amaçlar. Kısıtlama sebepleri 432. maddede tek tek sayılmıştır. Belirtilen sebepler dışında bir kişinin özgürlüğü koruma amacıyla da olsa kısıtlanamayacaktır. Tezimin amacı, vesayet hukuku bakımından yeni bir kurum olan koruma amacıyla özgürlüğün kısıtlanması kurumunun değerlendirilmesidir. Bu kapsamda koruma amacıyla özgürlüğü kısıtlanacak kişi, özgürlüğün kısıtlanması için aranan şartlar, özgürlüğün kısıtlanmasının hukuksal sonucu ve kısıtlama kararı verilmesinde uygulanacak usul kurallarından bahsedilecektir. Bu konunun seçilme nedeni, bazı konularda doktrinde farklı görüşlerin bulunmasıdır. Farklı görüşlerin söz konusu olduğu konulardan biri, kaynak kanun olan İsviçre Medeni Kanunu’nun 397a maddesi ile TMK 432. madde hükmü arasında önemli farklar bulunmasıdır. TMK m. 432’de, ergin bir kimsenin maddede sayılan sebeplerden birisi ile ancak toplum için tehlike oluşturması halinde koruma amacıyla özgürlüğünün kısıtlanabileceği belirtilmektedir. Fakat ZGB Art. 397a’da böyle bir şart yoktur. TMK m. 432’de bulunan “ağır bulaşıcı hastalık” ve “serserilik” gibi sebepler de ZGB Art. 397a’da yer almamaktadır. Çalışmamızda bu ve bunun gibi konular ile ilgili, doktrin ve uygulama da göz önünde bulundurularak bir değerlendirme yapılacaktır. Araştırmamızda doktrinden, bu konu ile ilgili yazılmış makalelerden ve yargı kararlarından faydalanılacaktır. Bu çalışma ile mevcut olan problemlere çözüm getirmek ve yeni fikirler ortaya konularak bilime katkıda bulunmak amaçlanmaktadır.