Kemoterapi Uygulanan Kanserli Hastalarda Progresif Kas Gevşeme Egzersizinin Uyku Kalitesi Üzerine Etkisi: Randomize Kontrollü Çalışma

Abstract

Bu araştırma kemoterapi sürecinde olan ve uyku kalitesi bozulmuş (PUKİ toplam puanı ≥5) bireylere uygulanan progresif kas gevşeme egzersizlerinin uyku kalitesi üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla randomize kontrollü bir araştırma olarak yapıldı. Araştırma Mart –Eylül 2022 tarihleri arasında SBÜ Konya Şehir Hastanesi Kemoterapi Ünitesi’nde kemoterapi uygulanan, dahil edilme kriterlerine uyan 34 hasta deney grubunda, 35 hasta kontrol grubunda olmak üzere toplam 69 hasta ile yürütüldü. Verilerin toplanmasında “Kişisel Bilgi Formu” ve “Pittsburgh Uyku Kalite İndeksi (PUKİ)” kullanıldı. Araştırmanın yapılabilmesi için etik kurul, kurum, ölçek kullanım izinleri ve hastalardan yazılı bilgilendirilmiş onamlar alındı. Deney grubunda yer alan hastalar, her gün iki kez olmak üzere sekiz hafta boyunca progresif kas gevşeme egzersizleri uyguladı. Kontrol grubuna sadece kliniğin rutin bakımı uyguladı ve herhangi bir ek müdahalede bulunulmadı. Verilerin analizinde, iki bağımsız grup arasındaki farklılıkların değerlendirilmesinde Student’s t Test ve Mann Whitney–U testi, kategorik değişkenler arasındaki ilişkiler ise Fisher’s Exact Test ve Ki Kare testi ile analiz edildi. Deney ve kontrol grubuna alınan hastaların sosyodemografik özellikleri benzerdi. Deney grubundaki hastaların PUKİ Global uyku puanı ve PUKİ alt boyut puanları (öznel uyku kalitesi, uyku latansı, uyku süresi, alışılmış uyku etkinliği, uyku bozukluğu ve gündüz işlev bozukluğu) kontrol grubundakilerden daha düşük idi (p<0,001). Çalışma sonucunda progresif kas gevşeme egzersizlerinin kemoterapi alan ve bozulmuş uyku kalitesine sahip olan onkoloji hastalarının uyku kalitesini iyileştirmede etkili olduğu bulundu. Bu nedenle uyku kalitesini bozulan kemoterapi alan hastalarda uyku kalitesini iyileştirmek için kullanılması önerilmektedir.