Kırsal Yerleşim Alanlarında Göl Etkilerinin İncelenmesi: Beyşehir Gölkaşı Mahallesi Örneği

Abstract

Kırsal mimari, yerel iklim koşulları, çevresel etkenler, mevcut malzemeler, basit inşaat teknikleri, yaşam tarzları, gelenekler ve belirli bir bölgenin sosyoekonomik koşullarının birleşiminin bir bütünüdür. Ülkemizde sulak alan kıyısı bulunan kırsal alanlar, en çok göl çevrelerinde yer almaktadır. Bu bağlamda göller ile kırsal alanların ilişkisi incelenmiş ve göllerin kırsal mimariye olan etkileri değerlendirilmiştir. Bu çalışmada kırsal mimari bakımından özgün değerlere sahip olan Gölkaşı Mahallesi’nin belgelenmesi ve Beyşehir Gölü’nün bu mahalle üzerindeki mimari etkilerini incelemek amaçlanmıştır. Gölkaşı Mahallesi, sınırları içerisinde yeni ve eski olmak üzere iki farklı yerleşim merkezine sahiptir. Eski yerleşim merkezi göl ile doğrudan ilişkili iken, yeni yerleşim merkezi göl ile dolaylı olarak ilişki içerisindedir. Bu sebeple hem aynı mahalle sınırları içerisinde yeni ve eski yerleşim merkezlerini mimari açıdan incelemek hem de bu yerleşim alanlarının göl ile ilişkilerini ‘’karşılaştırma’’ yöntemi ile değerlendirmek için çalışma alanı olarak Gölkaşı Mahallesi seçilmiştir. Beyşehir Belediyesi’nden alınan altlık haritalar üzerine çevresel ve yapısal analizler yapılmıştır. Eski yerleşim merkezinde 5, yeni yerleşim merkezinde ise 3 adet olmak üzere konutun rölöveleri alınmış, fotoğrafları çekilmiş ve ‘’görsel belgeleme’’ yöntemi ile bu yapılar detaylı şekilde incelenmiştir. Her iki yerleşim merkezinde yer alan konutlar için plan tipolojileri, cephesel özellikleri, yapım sistemleri, malzeme kullanımları, yapı elemanları incelenmiştir. Tüm bu mimari özellikler yeni ve eski Gölkaşı yerleşimlerinde karşılaştırılmıştır. Elde edilen veriler neticesinde Beyşehir Gölü’nün bu yerleşim merkezleri üzerine mimari yansımaları değerlendirilmiş ve gölün önemli ölçüde mimariye olan etkilerine yönelik tespitler bulgular kısmında ifade edilmiştir. Son olarak Gölkaşı Mahallesi kırsal mimarisi üzerine fiziksel bir değerlendirme yapılmış ve bu yerleşimin korunmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur.