Türkiye'nin Ulusal Ar-Ge ve İnovasyon Ekosisteminin Değerlendirilmesi ve Model Önerisi

Abstract

İktisadi kalkınmanın ülke ölçeklendirmesinde temel gösterge olduğu günümüz teknoloji dünyasında; sürdürülebilir büyümenin ana unsurunu Ar-Ge ve inovasyon politikaları oluşturmaktadır. Rekabetin çok sert yaşandığı, üretim modellerinin sürekli değiştiği ve geliştiği, enerji ve hammadde tedariğinde sorunların yaşandığı yeni dünya düzeninde Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerini gerçekleştirmek, her zamankinden daha yüksek derecede bir zorunluluk haline gelmiştir. Dolayısıyla; günümüz işletmeleri için rekabet yetkinliğinin belirleyicilerinin başında Ar-Ge ve inovasyon faaliyetleri gelmektedir. İşletmelerin Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerini etkileyen faktörlerden biri de işletmenin içinde bulunduğu ulusal Ar-Ge ve inovasyon sistemidir. Ulusal Ar-Ge ve inovasyon sisteminde yer alan aktörlerin (kamu kurumları, özel sektör firmaları, üniversiteler, araştırma ve uygulama merkezleri vb.) yaptıkları düzenlemeler, gerçekleştirdikleri uygulamalar ve sundukları imkanlar da işletmelerin Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerini doğrudan etkilemektedir. Nihayetinde etkin bir Ar-Ge ve inovasyon sistemi, işletmelerin rekabet edebilirliklerini doğrudan etkilemektedir. Bu çalışmada; Türkiye’nin Ar-Ge ve inovasyon sistemi, bu alanda gelişmiş ve gelişmekte olan ülke örnekleriyle birlikte değerlendirilerek sistemin güçlü ve zayıf yanları incelenmiş ve Türkiye için yenilikçi bir model önerisi hazırlanmıştır. Bu kapsamda, gerçekleştirilen nitel araştırma (derinlemesine görüşme) yöntemi ile Ar-Ge ve inovasyon sisteminin taraflarının görüşleri dikkate alınarak sorunları ortaya konmuş, bu sorunların çözümüne yönelik öneriler belirlenmiş ve bu çözüm önerilerine dayanarak yenilikçi bir model önerisi ortaya konmuştur. Elde edilen bulgulara dayalı olarak ulusal Ar-Ge ve inovasyon sisteminin temel sorunları; mükerrerlik, iş birliği ve koordinasyon, izleme, etki analizi, uygulama farklılıkları, destek süreçleri, ticarileşme, kamu-üniversite-sanayi iş birliği, hedef odaklılık ve bölgesel farklılıklar şeklinde başlıklandırılmıştır.