7-12 Yaş Aralığındaki Çocuklar ve Annelerinin Boşanma Sonrası Ebeveyn-Çocuk İlişkilerine Yönelik Görüşleri

Abstract

Aile birliğinin yapısal, duygusal ve ruhsal açıdan bölünmesine neden olan boşanma, ailedeki tüm bireyler için özellikle de çocuklar için karmaşık olan yeni bir durumun başlangıcıdır. Boşanma sonrası çocuk ve ebeveynlerde çeşitli psiko-sosyal sorunlar görülebilmektedir. Tüm bu davranış problemleri, sistemdeki sorunlar aile danışmanlığı alanında hizmet veren profesyonelleri yakından ilgilendirmektedir. Bu çalışmada 7-12 yaş aralığındaki çocuklar ve annelerinin boşanma sonrası ebeveyn – çocuk ilişkilerine yönelik görüşleri incelenmiştir. Araştırmaya; 7-12 yaş aralığında çocuğu olan resmi olarak boşanmış 20 anne ve 20 çocuk katılım sağlamıştır. Araştırmadaki kişilere kartopu örneklemi yoluyla ulaşılmıştır. Araştırma görüşmelerden elde edilen verilerin yorumlanmasını kapsayan nitel bir çalışma olmakla beraber probleme ilişkin araştırmacının öznel görüşleri sunulmuştur. Bu bakımdan “yorumlayıcı araştırma” olarak yorumlayabiliriz. Veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, yarı yapılandırılmış “Görüşme Formu” ve ‘’Aydınlatılmış Onam Formu’’ hazırlanıp kullanılmıştır. Katılımcılarla görüşmeler önce telefon ile sonra da yüz yüze şeklinde katılımcıların kendi yaşam alanlarında yapılmıştır. Kimi zaman da online olarak gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler anneler ile ortalama 40 dakika, çocuklar ile 30 dakika kadar sürmüştür. Araştırmadaki nitel verilerin çözümlenmesinde yarı yapılandırılmış görüşmelerin temaları ve alt temaları tümdengelimsel analiz uygulanarak değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları genel olarak değerlendirildiğinde, katılımcı çocukların çoğunluğunun ebeveynlerin boşanmasından memnun oldukları, boşanmadan sonra onlarla daha iyi geçindikleri, boşanma sonrası ailenin geleceği ile ilgili yaşanabilecek endişelerin büyük bir oranda ebeveynler tarafından giderildiği, çocukların her iki ebeveynin ailesi ile beraber vakit geçirdiği, boşanma sonrası sosyal çevre ile çatışmaların azaldığı, ebeveynlerinin bir araya gelmelerini büyük oranda istemedikleri, annelerin çocukla yakından ilgilendikleri ancak bu yakınlığın babayla aynı olmadığı, ebeveynleri tarafından büyük oranda sevildiğini hissettikleri, boşanma süreci ve sonrasında ebeveynleri arasında taraf tutma zorunluluğu hissetmedikleri, boşanma sonrası sosyal çevreleriyle olan ilişkilerinde değişiklik yaşanmadığı, boşanma sonrası aile ile ilgili üzücü bir durum yaşayanların ve yaşamayanların oranlarının neredeyse eşit olduğu, çocukların boşanma sonrası eskisine göre daha az eleştirildiği, boşanma sonrası ebeveynler ile olumlu iletişimin arttığı, aile bireylerinden annelerin kendi sorunlarını anlayabildiği ancak babaların büyük oranda anlayamadığı, yakın olmak ve sarılma konusunda anneleri ile rahat oldukları sonuçları çıkmıştır. Son olarak araştırma bulguları alanyazın kapsamında tartışılmış olup araştırmacılara ve alanda çalışanlara yönelik öneriler sunulmuştur.