Stadyum Soyunma Odası Tasarımında Kullanılan Çevresel Faktörlerin Sporcu Motivasyonu ve Performansına Etkisinin İncelenmesi – Konya Büyükşehir Belediyesi Stadyumu

Abstract

Bu tez çalışmasında sporcuların, ‘mekânsal kalite’ ve ‘bireysel verimlilik’ değerlendirmelerinin olumlu yönde geliştirilmesi, sporcu motivasyonu ve performanslarının arttırılması, mekân aidiyetlerinin sağlanması için sporcu soyunma odalarında renk ve ışık düzenlemelerinin nasıl olması gerektiği, cinsiyet, eğitim durumu ve meslek gibi değişkenlerle karşılıklı etkileşimleri araştırılmıştır. Çalışmada bilimsel çalışmalarda genellikle tercih edilen sanal ortamda oluşturulmuş mekânlar kullanılmıştır. Çalışma ile stadyumlarda takımlara ayrılmış alanlar içerisindeki takımlara ait soyunma odası kullanıcılarının motivasyon ve performanslarının arttırılmasında etkili olabilecek iç mekân çevresel faktörlerinin neler olduğunun belirlenmesine odaklanılmıştır. Araştırmanın amaçları doğrultusunda oluşturulan hipotezleri test etmek için 428 denek ile sanal mekân deneyi gerçekleştirilmiştir. Deneklere mekânsal değerlendirme anketi uygulanmış olup elde edilen veriler SPSS programında analiz edilmiştir. Ortaya çıkan bulgulardaki amaç, sporcuların müsabaka süreci boyunca motivasyonunu ve performansını olumlu etkileyecek çevresel faktörleri belirlemek ve soyunma odası içerisinde mekân tasarımcılarına kalite düzeyi arttırılmış, verimli kullanılabilen, rahat algılanabilen soyunma odaları mekânlarını oluşturmalarında yol gösterici bulgular ortaya koymaktır. Çalışma sonucunda; soğuk duvar rengine sahip soyunma odalarının sıcak ve nötr renkli mekâna oranla deneklerin ‘mekânsal kalite’ değerlendirmelerini daha pozitif yönde etkilediği ve konsantrasyon sağlayıcı olduğu tespit edilmiştir. Rengin ‘bireysel verimlilik’ değerlendirmelerine bakıldığında, soğuk duvar rengine sahip soyunma odalarının sıcak ve nötr renklere oranla denekler tarafından daha pozitif değerlendirilmiştir. Soyunma odası mekânı için yüksek ışık renk sıcaklığı ile aydınlatılan mekânların ‘mekânsal kalite’ ve ‘bireysel verimlilik’ algıları açısından negatif algılandığı orta ve düşük renk sıcaklığının kullanıcılar tarafından daha pozitif algılandığı tespit edilmiştir. Ayrıca soyunma odası mekânları için farklı ışık renk sıcaklıkları ile aydınlatılan mekânların algılanmasında cinsiyetler arasında anlamlı farklılıklar olduğu ve tasarım eğitimi alan bireylerin mekân algısına konusunda daha eleştirel bir yaklaşım sergiledikleri ortaya çıkmıştır.