Mimarlıkların Kentin Mekansal Kimlik Oluşumuna Etkileri

Abstract

Kent kimliği o kenti diğerlerinden farklı kılan; kente, tanım, anlam ve değer katan unsurların oluşturduğu bir bütündür. Tüm dünyada 20. Yüzyılda hızlanan sosyal ekonomik ve teknolojik gelişmelerle birlikte, kentlerde önemli değişimler meydana gelmektedir. Toplumsal değişmeler kentsel işlevlerde farklılaşmalara ve mekânsal yapıda da değişmelere neden olmaktadır. Ülkemizde 50’li yıllardan günümüze dek süregelen kentleşme sürecinde, kentsel nüfus ve yoğunluk artışları izlenmekte; kentlerin yerleşik alanlarında yaşanan yapısal değişimlerde, kentsel mekânı oluşturan ‘Mimarlıklar’ önemli bir rol üstlenmektedir. Gelişen teknoloji ile bina üretim metotlarındaki değişimler, yapı yükseklik ve yoğunluklarında yeni olanaklar sağlamakta; bununla birlikte, yerleşik yapıda yaratılan potansiyel değer artışları yanında, güvenilir ortam oluşturmak amacıyla da yapılan yıkım ve kentsel yenilemeler, kentsel mekânın, kentin yapay çevresinin değişimine yol açmaktadır. Kentin alışılagelmiş görünüm ve imgesi ile özgün kimliği bu değişimlerden etkilenerek zamanla başkalaşmaktadır. Son dönemde ülkemizde kentlerin, yerleşik değerleriyle bellek mekanlarını ve özgün kimliklerini yitirmekte olduklarından sıkça söz edilmektedir. Çalışmamızda örnek kent olarak inceleme ve değerlendirme konusu olan Konya da ülke genelinde dile getirilmekte olan bu sorunun yaşanmakta olduğu kentlerimizden biridir. Bu çalışmada kentlerin kimliksizleşmesinin ileride ne gibi sonuçlara yol açabileceği tartışılmakta; yaşanan güncel değişimlerden yola çıkılarak, uzun vadede karşılaşılabilecek olumlu ve olumsuz etkilenmeler irdelenmektedir. Tez çalışması kapsamında, kentlerin özgün karakterleri olan mekânsal kimlik konusu ile kentsel kimlik oluşum ve değişimine etki eden faktörlere ilişkin kuramsal bilgi birikimi oluşturmakta; örnek seçilen mekânda kimlik değişimi sorunsalı, kuramsal tabana dayalı olarak irdeleme konusu yapılmaktadır.