Şehir Hastanelerindeki Sirkülasyon Sisteminin Yön Bulmaya Etkilerinin Mekân Dizimi İle İncelenmesi: Konya Şehir Hastanesi Örneği

Abstract

Yön bulma kavramı, kişilerin bulunduğu mekânlar içerisinde erişim sağlayabilmesi için sergiledikleri temel bir davranış şeklidir. Mekânsal algı üzerine kurgulanan yön bulma davranışı, özellikle karmaşık fonksiyonlu yapılarda tasarım problemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tür yapılarda yön bulma sorununun yaşanması kullanıcıları stres, karmaşa, zaman kaybı gibi olumsuzluklara sürüklemektedir. Bu tez çalışmasında, Konya Şehir Hastanesi’nin sirkülasyon alanları, araştırmanın örneklem alanını oluşturmaktadır. Şehir hastanelerinin mekânsal biçimlenişine göre oluşan sirkülasyon sisteminin analiz edilmesi; çevresel faktörler kapsamında tasarım ögeleri, renk ve dokunun hastanelerde yön bulma davranışına etkisinin araştırılması hedeflenmektedir. Çalışmanın yönteminde, ilk olarak Konya Şehir Hastanesi’nin zemin katını oluşturan sirkülasyon alanları mekân dizimi ile analiz edilmiştir. Mekân dizimi ile edinilen bağlanabilirlik, bütünleşiklik ve ortalama derinlik verilerine dayanarak yapılan deneyler için rota oluşturulmuştur. Buna göre anket çalışması için animasyon ve görseller hazırlanmıştır. Hatırlanabilirlik, yönelme kararı ve mekânsal kalite analizlerinin belirlenmesi için tasarım ögeleri, renk ve doku değişkenleri kullanılarak toplam 399 kişiye anket yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda, mekânsal biçimlenişe göre merkezi sirkülasyon sistemiyle oluşturulan bölgeler ve düğüm noktaları, erişilebilirlik seviyesinin en yüksek olduğu yerler olmasının yanı sıra mekânsal yoğunluğun en fazla yaşandığı yerler olarak tespit edilmiştir. Tasarım ögeleri, renk ve doku ile oluşturulan çevresel faktörlerin yön bulma davranışı üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Yapılan çalışmanın, mekân analizi bakımından tüm şehir hastanelerine; sirkülasyon alanlarında tasarım ögeleri, renk ve dokunun kullanımı bakımından tüm hastanelere referans olması düşünülmektedir.