Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuğa Sahip Ebeveyn Ve Kardeşinin, Engelli Çocuğa Karşı İletişim Etkinlikleri Ve Davranışlarının İncelenmesi

Abstract

Bu araştırma Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip ebeveyn ve kardeşinin, engelli çocuğa karşı iletişim etkinlikleri ve davranışlarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli şeklinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunda ise Konya’da yaşayan özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde eğitim gören sekiz-ondört yaş grubundaki çocukların, 38 anne, 38 baba ve 38 normal gelişim gösteren kardeşinden oluşan toplam 114 bireyden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplamak için 27 madde ve beş alt boyuttan oluşan ‘’Ebeveynin Çocuğuyla İletişimi Ölçeği’’ ve 30 maddeden oluşan; nazik olma, birliktelik-ilgili olma, uzak durma-çekinme, empati ve fiziksel saldırganlık olmak üzere beş alt boyut içeren ‘’Schaeffer Kardeş Davranışı Değerlendirme Ölçeği’’dir. Araştırmaya katılım sağlayan zihinsel engelle sahip ebeveyn ve normal gelişim gösteren kardeşlere uygulanan anketten elde edilen veriler IBM SPSS sürüm 25 paket programı ile çözümlenmiştir. Çalışmanın sonunda, bireylerin engelli çocukları/kardeşleri ile iletişim ve ilişkilerinde en çok ‘’saygı-kabul duygusuna’’ özen gösterdikleri, daha sonra ‘’engelsiz bir iletişim kurmaya’’ özen gösterdikleri, iletişimde ortaya çıkan problemleri çözmek için çaba sarf ettikleri, ancak, iletişime karşı ‘’duyarlı olma ‘’ ve ‘’paylaşıma açık olma’’ hususlarında nispeten daha az başarılı oldukları, normal çocukların engelli kardeşlerine karşı olabildiğince nazik olmaya çalıştıkları, kardeşlerinin yanında olduklarını her an hissettirmeye çalıştıkları, bunun yanında engelli kardeşlerine uzak durmadıkları ve ondan utanmadıkları ayrıca, engelli kardeşlerine karşı fiziksel saldırganlık/şiddet içeren davranışlardan da kaçındıkları tespit edilmiştir. Engelli bireyler ile yapılan araştırmalar ailenin bir bütünlüğü temel alınarak, hem ebeveynleri hem engelli bireyi hem de ailenin bir parçası olan kardeş/kardeşleri kapsayarak yapılmalıdır.