Huzurevine Alternatif Olarak Tasarlanan Bakım VE Barınma Merkezlerinde Mekânsal Yaşam Kalitesinin İncelenmesi; Darüşşafaka Urla Rezidans Örneği

Abstract

21. yüzyılda en çok tartışılan konu başlıklarından birisi dünya nüfusunun yaşlanmasıdır. Türkiye’de de dünyadaki gibi doğuşta beklenen yaşam süreleri artmaya devam etmekte ve nüfus her geçen gün yaşlanmaktadır. Yaşlı nüfusun artmasıyla birlikte yaşlı sorunlarında da artış meydana gelmektedir. Yaşlılar; sosyal, psikolojik, biyolojik, ekonomik ve barınma gibi temel sorunlar yaşamaktadırlar. Barınma sorunun oluşumunda endüstrileşme ve sanayileşme süreciyle birlikte; geniş aile yapısının çekirdek aile yapısına dönüşmesi, aile değerlerinin azalması, bireyselliğin ön plana çıkması gibi birçok neden yer almakta ve yaşlılar kurumsal bakıma ihtiyaç duymaktadır. Yaşadığımız toplum içinde bazı kesimlerde, yaşlı bireyler için tasarlanan bakım ve barınma merkezlerinin genel olarak; düşkün, muhtaç ve ihtiyaç sahibi yaşlılar için oluşturulmuş zorunluluk halinde gidilen mekânlar olduğuna dair yaygın bir inanış vardır. Ancak, artık bağımsız ve aktif olan yaşlı bireyler kendi hayat doyumlarını ve yaşam kalitelerini arttırmak adına kendi istekleriyle huzurevlerine veya buna alternatif olarak tasarlanan bakım ve barınma merkezlerine gitmeyi tercih eder konuma gelmektedirler. Yaşlı bireyler için tasarlanan bakım ve barınma merkezlerinin mekânsal oluşumu ve ihtiyaçları da değişen toplumsal algısıyla birlikte değişmeli ve revize olmalı, alışılagelmiş huzurevi algısı yıkılmalıdır. Bu araştırmada da Türkiye’de aktif olarak hizmet vermekte olan Darüşşafaka Urla Rezidans; huzurevlerine alternatif bir sistem olarak varlığını sürdürmekte olduğu için konu alınmıştır. Yaşam kalitesi kavramı üzerinden belirlenmiş beş boyut üzerinden değerlendirmesi yapılmış olan devlet huzurevlerinde gerçekleştirilen anket çalışması verileri ile yine aynı boyutlar üzerinden değerlendirilen Darüşşafaka Urla Rezidans’ta gerçekleştirilen anket çalışmasından elde edilen veriler karşılaştırılarak Türkiye’deki mevcut olan bakım ve barınma merkezleri durumu ile buna alternatif olarak tasarlanabilecek, geliştirilebilecek profesyonel sistemler üzerinden bir okuma yapılmaya çalışılmıştır.