Ergenlerin Algıladığı Anne-Baba Tutumlarının Depresyon, Anksiyete Ve Stres Düzeyleri İle İlişkisinin İncelenmesi

Abstract

Ergenlik dönemi; fiziksel, cinsel, bilişsel, psikososyal vb. gelişimlerin devam ettiği ve yetişkinlik dönemine geçişin adımlarının atıldığı özel bir dönemdir. Bu dönemde anne-babaların benimsedikleri tutum ve davranışlar ergenlerin ruh sağlığını olumlu veya olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle anne ve babaların benimsediği tutumlar çok önemlidir. Bu çalışma ergenlerin algıladığı anne-baba tutumlarının ergenlerin depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri ile ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada günümüzde gittikçe artan ergenlik dönemi depresyon, anksiyete ve stres durumlarında, anne-baba tutumlarının etkisinin önemi ortaya konmuştur. Çalışma grubunu Konya ili merkez ilçelerinde ikâmet eden, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında lisede öğrenimini sürdüren 15-18 yaş aralığındaki 517 ergen oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama araçları olarak ergenlerin algıladığı anne-baba tutumlarını belirlemek amacıyla “Anne-Baba Tutum Ölçeği (ABTÖ)”, depresyon, anksiyete ve stres düzeylerini tespit etmek amacıyla “Depresyon, Anksiyete ve Stres Ölçeği-Lise Formu (DASS-42)” ve kişisel bilgilerini tespit etmek amacıyla “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizi bağımsız gruplar t testi ile ve ikiden fazla grupların karşılaştırmasında tek faktörlü varyans analizi (One-Way ANOVA) ile yapılmıştır. Grupların normal dağılmadığı durumlarda ise nonparametrik testlerden ikili grupların karşılaştırılmasında Mann-Witney U-testi, çoklu grupların karşılaştırılmasında ilişkisiz örneklemler için Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır. Ergenlerin algıladığı anne-baba tutumları ile depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p > 0,05). Ancak demokratik ve izin verici-müsamahakâr ailelerde ergenlerin depresyon ve anksiyete düzeyleri normal, izin verici-ihmalkâr ve otoriter ailelerde çok ileri düzeyde saptanmıştır. Yaş, sınıf değişkenleri ile depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p < 0,05). Elde edilen veriler, alandaki bilim uzmanlarına ve anne-babalara değerli bilgiler sunması açısından önemlidir.