Örgütsel bağlılık düzeylerine göre whistleblowing (İfşa) davranışı üzerine bir araştırma / A research about the whistleblowing (Disclosure) behavior according to the organisational commitment level

Abstract

Örgütsel bağlılık, kısaca çalışanın örgütünün amaç ve değerlerini benimsemesi ve örgütüne duyduğu sadakat ile ilgilidir. Meyer ve Allen (1990) örgütsel bağlılığı duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık olmak üzere üçe ayırmıştır. İş yerinde meydana gelen etik ve yasa dışı olayların iş yerindeki çalışanlar tarafından bu olayı durdurabilecek yetkililere bildirilmesine whistleblowing denir. Whistleblowing kendi içinde resmi ve resmi olmayan ihbar şeklinde ikiye ayrılır. İhbar süreci açısından ise whistleblowing, sessiz kalma, içsel ihbarda bulunma ve dışsal ihbarda bulunma şeklinde üçe ayrılır. Bu çalışmada Konya ilinde lisansüstü eğitim gören öğrencilerden herhangi bir iş yerinde çalışanlar örneklem olarak seçildi. Konya'daki üç üniversiteden geçerli anket sayısı 230 tanedir. Çalışmada örgütsel bağlılığın whistleblowing davranışına etkisinin bulunması amaçlandı. SPSS programından faydalanarak anketlerden analiz yapıldı. Çalışmada dört hipotez vardır. Bu çalışmada eğitim durumunun, duygusal bağlılığın, devam bağlılığının ve normatif bağlılığın ihbar üzerinde etkisinin olup olmadığını test etmek için Independent Sample Testi, Korelasyon ve Regresyon analizleri yapıldı. Yaptığımız analizler sonucunda eğitim durumunun ve duygusal bağlılığın ihbar üzerinde etkisinin olmadığı, devam bağlılığı ve normatif bağlılığın ihbar üzerinde zayıf bir etkisi olduğu bulundu. Devam bağlılığı ile dış ihbar ve iç ihbar üzerinde negatif yönlü bir ilişkisi olduğu, sessiz kalma ile doğrusal yönlü bir ilişkisi olduğu bulundu. Normatif bağlılık ile sessiz kalma arasında doğrusal yönlü bir ilişki olduğu bulundu.

Briefly, organizational commitment is that the employee adopts to own organization's goals and values and related to loyalty for the own organization. Meyer and Allen (1990) were categorized three to organizational commitment as affective commitment, continuance commitment, and normative commitment. Whistleblowing is called that unethical and illegal event in the workplace reports by employees to authorities who can stop this event. Whistleblowing is separate two as formal and informal whistleblowing. Regarding whistleblowing process, whistleblowing separate three as for being silent, internal whistleblowing and external whistleblowing. In this study, sampling is postgraduate students in Konya who works at any workplace. Valid survey number is 230 in three universities at Konya. In this study, we aimed to find that organizational commitment how effect to whistleblowing behavior. We analyzed surveys benefiting with SPSS program. There is four hypoTez in this study. We analyzed Independent Sample Test, Correlation and Regression Analysis for to test to find that education, affective commitment, continuance commitment and normative commitment how effect to whistleblowing behavior in this study. As a result of analyzes, we found that education and affective commitment do not influence on whistleblowing behavior and continuance commitment and normative commitment a weak influence on whistleblowing behavior. We found that continuance commitment has negative directional relation with external whistleblowing and internal whistleblowing. Also, continuance commitment has a linear relation with being silent. Also, we found that normative commitment has a linear relation with being silent.