Yapısal Eşitlik Modellemesi, AMOS ve LISREL Uygulama Örnekleri

Abstract

Sosyal bilimlerdeki birçok çalışmanın konusunu, algı, tutum veya inanç gibi doğrudan gözlemlenemeyen değişkenler oluşturmaktadır. Araştırma yöntemlerinde, böyle değişkenleri ifade edebilmek için gizli değişken veya faktör gibi terimleri kullanılmaktadırlar. Araştırmacılar, gözlenen değişkenler vasıtasıyla gözlemlenemeyen veya doğrudan ölçülemeyen gizli değişkenler veya faktörler hakkında bilgi sahibi olabilmektedirler. Gözlenen değişkenleri kullanarak gizli değişkenleri ortaya çıkarmak için, bir takım analiz yöntemleri kullanılmaktadır. Bu bağlamda sıklıkla kullanılan yöntemler, faktör analizi ve yapısal eşitlik modellemesidir. Faktör analizi (açıklayıcı veya doğrulayıcı) ve yapısal eşitlik modellemesi, gözlenen değişkenler arasındaki kovaryansı inceleyerek çok sayıdaki gözlenen değişkeni az sayıda gizli değişkene indirgemeye yarayan istatistiksel yöntemlerdir (Schreiber vd., 2006). Gizli değişkenleri keşfetmek için kullanılan keşifsel faktör analizinin aksine, doğrulayıcı faktör analizi, gözlenen değerlerin teorik model ile ne derece uyumlu olduğunu tespit etmek için kullanılmaktadır.