İslami Finansal Araçlardan Murabaha Açısından İslami Finansal Raporlama Standartları ile Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının Karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmanın amacı İslami finansal araçlardan biri olan murabahanın muhasebeleştirilmesinde uluslar arası finansal raporlama standartları ile AAOIFI tarafından yayınlanan İslami finansal raporlama standartları arasındaki farkı ortaya koymaktır. Muhasebe, işletmelerin kısmen veya tamamen mali nitelikteki işlem ve olaylarını kaydeden, sınıflandıran, özetleyerek rapor eden ve bunların sonuçlarını yorumlayan bilim dalıdır. Bu açıklamalara göre muhasebe, işletmenin varlık ve kaynakları üzerinde değişiklik meydana getiren, mali nitelikli işlem ve olayları kaydeden, sınıflandıran, özetleyerek rapor eden ve bunların sonuçlarını yorumlayan bilim dalıdır. Muhasebe finansal tablo kullanıcılarına işletme hakkında mali bilgiler sağlayan özel bir dildir. Küreselleşen dünyada ülkeler arasındaki siyasi, ekonomik, teknik ve sosyal yakınlaşmalar, yatırımcılara ve işletmelere sınır ötesi yatırım ve ticaret olanağı sağlamıştır. Bu durum, işletmeler tarafından hazırlanan finansal bilgilerin ihtiyaçlara uygun, güvenilir, anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir olmasını zorunlu hale getirmiştir. Bu yüzden ulusal düzeyde hazırlanan finansal raporlardaki farkların ortadan kaldırılarak finansal raporlardaki bilgilerin uluslararası düzeyde karşılaştırılabilir hale gelmesi için tek bir muhasebe diline ihtiyaç duyulmuştur. Bunun sonucunda muhasebe alanında bir devrim niteliğinde uluslararası finansal raporlar oluşturulmuştur. Ancak dünya çapında hızla yaygınlaşan temelini İslam Hukukundan alan İslami Finansal Araçlar için bu düzenlemelerin uygulanmasında zorluklarla karşılaşılmıştır. Bununla ilgili olarak Malezya Muhasebe Standartları Kurulu (MASB) gibi bazı standart düzenleyicileri, İslami Finansal İşlemlerde Şeriatı, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS) üzerine uygulamada bir karmaşa olmadığını bildirmişse de İslami Finansal Kurumlar İçin Muhasebe ve Denetleme Örgütü (AAOFI) bütün IFRS yöntemlerinin uygulanamayacağını bildirmiş ve belirli işlemler için alternatif muhasebe standartlarını formüle etmişlerdir. Bu çalışmada; son yıllarda başta batı olmak üzere tüm dünyanın ilgisini çeken İslami ekonomi ve finans sisteminin içinde kullanılan finansal enstrümanlardan biri olan murabaha kısaca incelenmiş ve murabaha için AAOIFI tarafından geliştirilen İslami finansal raporlama standartlarının Uluslararası Finansal Raporlama standartlarıyla karşılaştırılarak farkları ortaya koyulmuştur.